مکان های مردمی

توضیحات

پیشگفتار مترجم کتاب مکان‌های مردمی

انسـان موجـودی اجتماعی اسـت، وجود فضاهـای عمومی در یـک شـهر که مـردم بتواننـد در آن به فعالیتهـای گروهی بپردازنـد، جوابی اسـت در جهت نیاز انسـان بـه زندگی جمعی ً کیفیـت و کمیت این و حضـور در فضاهـای بـاز عمومـی. قطعا فضاهـا تاثیر بسـیار زیادی بـر نوع رفتارهای اجتماعی داشـته و به آنها سـمت و سـو میبخشـند. در سـالهای اخیـر، توجـه بـه اینگونـه فضاها در شـهرها و اماکـن عمومـی به صـورت یک رویکـرد عمومی در آمده اسـت کـه معمـاری و شهرسـازی ایران نیـز از این امر مسـتثنی نبوده اسـت. نمونـه چنیـن رویکرد مثبتی بـه فضاهای بـاز را میتوان بـا نگاهـی گذرا به سـطح شـهرهایمان بـه عینه مشـاهده کرد. توجـه بـه میادیـن، پیادهراههـا، خیابـان بازارهـا، پارکهـای عمومـی و… کـه احـداث و یـا مجـددا سـاماندهی میشـوند، نشـانههای بـارز ایـن رویکرد میباشـد. در چنیـن وضعـی؛ مطالعۀ منابـع مربوط به تجارب سراسـر دنیـا و نقـد و تحلیـل آن برای معمـاران حرفهای و دانشـجویان کنجـکاو، مناسـبت و ضـرورت بیشـتری مییابـد. در ایـن میان منابـع کتابخانهای مختصری وجود داشـت که بتواند آگاهیهای تجربه شـده سـایر شـهرها را در اختیار مهندسـین و مشـاورین قـرار دهـد. بـا جسـتجو در میـان منابع موجـود و مـورد کاربرد فـراوان در زمینـه فضاهـای بـاز عمومـی، چه از دیـدگاه طراحی شـهری، طراحـی معمـاری و چه منظر، یکـی از مهمترین منابع و پرکاربردتریـن آنهـا کتـاب Places People اسـت. کتابـی حـاوی موضوعات پایه و اساسـی و مهمتـر از آن نگاهی کاربردی و عملـی بـه موضـوع و همراه بـا نمونههای مطالعاتی بسـیار و با پشـتوانه تحقیقاتـی دقیـق و علمـی اسـت که در طـول فعالیت حرفـهای خـود بـا آن آشـنا شـده و اقدام بـه ترجمـه آن نمودم. درباره کتاب ایـن کتـاب حاصـل تلاش چنـد تـن از اسـاتید دانشـگاه برکلـی، دانشـجویان و فـارغ التحصیلان دپارتمـان معمـاری و معمـاری منظـر ایـن دانشـگاه در چندیـن سـال پیاپـی اسـت کـه کاربـرد فضاهـای باز عمومـی در آمریـکای شـمالی و دیگر کشـورها را مـورد بررسـی قرار داده اسـت. طیف گسـتردهای از فضاهـای بـاز کـه اسـتفاده جمعـی و عمومـی داشـته در هفت بخـش مـورد بحـث قـرار گرفتـه اسـت؛ پالزاهـا، پارکهـای محلـه و پارکهـای کوچـک، محوطـه دانشـگاهها، محوطـه سـرای سـالمندان، فضاهـای باز بـرای کـودکان و فضاهـای باز بیمارسـتانی. در هـر بخـش با بررسـی مقاالت و سـوابق مرتبط و نیـز نمونههـای مـوردی و نگاهـی موشـکافانه بـه جزئیـات، نحـوه حضـور و اسـتفاده مـردم به نقـاط قوت و ضعـف اینگونه پروژههـا میپـردازد و راهکارهایـی را در اختیـار متخصصیـن قـرار میدهـد. بعـد از چاپ اولیـن ویرایش این کتـاب تغییرات چشـمگیری در ایجاد فضاهای عمومـی رخ داد که مصوبه مرکز معلـوالن جسـمی آمریـکا )ADA )و الزام طراحی مناسـب برای تمامـی افـراد از این جمله اسـت. ارائه نکات کلیـدی در طراحی فضـای بـاز از کلیـات تا جزئیـات، نه تنهـا کتاب را بـه مرجعی دائمـی و فرازمانـی بـرای طراحی منظـر تبدیل کرده اسـت که مطالعـه آن بـرای معمـاران و طراحـان شـهری ضرورتـی غیـر قابـل انکار اسـت. گرچه نویسـندگان بر لـزوم همزمانی طراحی فضاهـای بـاز در پروژههـای دارای فضـای بـاز جمعـی، طـی مراحـل طراحـی هـر پـروژهای صحـه گذاشـتهاند و مشـارکت طراحـان منظـر را از زمـان برنامـه ریـزی الزم دانسـتهاند امـا در عمـل، بسـیاری از پروژههـا بـدون مداخلـه طـراح منظـر، تصمیمگیـری، برنامهریـزی و مکانیابـی میشـوند. از ایـن رو داشـتن حداقـل اطالعـات مرتبط، معمـاران و طراحان شـهری را قـادر میسـازد تـا مالحظات کلـی و پیشبینیهـای الزم در طرحهـای معمـاری و شـهری در نظـر گرفتـه شـود. درباره ویرایش کنندگان ، اسـتاد بازنشسـته معمـاری و معماری 1 کلـر کوپر مارکوس منظـر از دانشـگاه برکلـی کالیفرنیـا کـه نویسـنده کتابهـای ، اسـتاد دپارتمان معماری 3 2 کارولین فرانسیس بسـیاری اسـت. و معمـاری منظـر دانشـگاه کالیفرنیا در برکلی. همکار و مشـاور در برنامهریـزی و طراحـی پروژههـای متنـوع بـا تاکیـد بـر فرایندهـای مشـارکتی و نیازهـای کودکان اسـت.

درباره ترجمه ترجمـه ایـن کتـاب بـا کنـدی و طـی سـالهای متمـادی انجـام گرفـت، بزرگتریـن مشـکل در فرآیند ترجمـه آن طیف گسـترده و تنـوع مطالـب، زیـاد بـودن عناویـن فرعـی و تنـوع گفتـاری بـه خاطر تعـدد افراد موثـر وگردآورنـده مطالب در هر بخـش بـود. در بازنویسـیهای متعدد این ترجمه سـعی شـده اسـت تـا خواص و کیفیـات متن اصلی از دسـت نـرود و نهایت امانتـداری نسـبت بـه متـون صـورت گیـرد ولی برحسـب نیاز بعضـی از متـون و جملات دسـتخوش تغییـرات انـدک شـده اسـت. از جملـه این تغییـرات میتوان به تبدیـل تمامی مقادیر و واحدهای کتاب به سیسـتم اسـتاندارد متریک اشـاره کرد که خواننده فارسـی زبان آشـنایی و تسـلط بیشـتری بر واحدهای مذکـور دارد. بیشـتر تصاویر کتاب در جهت بـاال بردن کیفیت، دوباره جسـتجو و در صورت دسـتیابی به عکس مشابه با عکس اصلـی متـن جایگزین شـده اسـت. در این جایگزینـی حداکثر دقـت صـورت گرفته تا پیام و موضـوع اصلی عکس تغییر نکند. بـا توجـه بـه بسـتر اصلـی تحقیـق انجـام شـده )آمریکای شـمالی( مالحظـه اساسـی در مطالعـه ترجمه کتاب این اسـت کـه در بـه کارگیـری توصیههـا و پیشـنهادات، تفاوتهـای منطقـهای در نظـر گرفتـه شـود. بدیهـی اسـت کـه موضـوع، مشابهسـازی فرهنگـی نیسـت بلکـه هـدف درک نـوع نـگاه موشـکافانه مولفیـن به موضوع و تفسـیر درسـت اطالعات و در نهایـت رسـیدن به نتیجه و دسـتورالعملهای کاراسـت. اگرچه بسـیاری از مطالـب مطـرح شـده در جوامـع شـهری مشـترک اسـت امـا در مـواردی نیـز تفاوتهایـی و بـه نـدرت تضادهایی نیـز وجـود دارد. بـه طـور مثـال تمامـی مالحظات موجـود در کتـاب در خصـوص تفاوتهای فرهنگی میـان نژادهای مختلف سـاکن در مناطق شـهری آمریکا و یا مسائل مرتبط با گرداندن حیوانـات، در محیـط اجتماعـی امروز ایـران موضوعیـت ندارد. از سـوی دیگـر مالحظـات اجتماعـی دیگـری در محیطهـای اجتماعـی چـون ایـران نیـز وجـود دارد کـه بایسـتی در نظـر گرفـت. الزم اسـت الگوهـای رفتـاری مـردم بـا زمینـه تطبیق داده شـوند و اسـتانداردهای موجـود در کتاب با اسـتانداردهای ملـی جایگزین شـوند. نکاتـی از این دسـت به طـور قطع مورد توجـه مخاطبیـن تخصصی کتـاب خواهـد بود.

بـا توجـه بـه تغییـر الگوهـای رفتـار اجتماعـی در تمامـی جوامـع، حاصـل سـبک زندگـی جدیـد و بهرهگیـری روزافزون انسـانها از ابزارهـای دیجیتـال، الزم اسـت مطالـب کتـاب بـه گونـهای منطبـق بـا ایـن تغییـرات توسـعه یابـد. فراگیری اسـتفاده از کامپیوتـر و ابزارهای هوشـمند، اسـتفاده روز افزون از شـبکههای اجتماعـی و تجربـه فضـا و اجتماعـات مجازی به طـور قطع تاثیـرات عمیقی در کیفیت زندگی اجتماعی انسـان میگـذارد، موضوعـی کـه بـه طـور ویژه بـر فضاهـای جمعی و عمومـی تأثیرگـذار خواهـد بود. بـا هجـوم تفریحات ناسـالم امـروزی بـه زندگـی گروههای سـنی مختلف به ویژه در جوامع در حال پیشـرفتی چون ایران و عـدم امـکان مقابلـه جامعـه و نهادهای اجتماعـی و حکومتی بـا ایـن هجمه، ضـرورت وجـود فضاهای باز جمعی و گسـترش فعالیتهـای سـالم انسـانی دوچنـدان اسـت. زندگـی جمعـی، نـوع دوسـتی، ارتباط سـالم اجتماعـی و… به عنـوان ارزشهای یـک اجتمـاع از طریـق شـعار، دسـتورالعمل و یا حتـی تعیین آرمـان و سـند چشـمانداز و امثال هـم محقق نمیگـردد. بلکه نیـاز به ایجاد بسـتر مناسـب و محیـط فیزیکی کارآمـد دارد تا ارزشهـای اجتماعـی تـداوم یافته و توسـط محیط پشـتیبانی گـردد؛ موضوعـی کـه هدف اصلـی کتاب پیش روسـت.

مقدمه کتاب مکان‌های مردمی

در گذشـته اغلب پالزا يا ميدان شـهر قرون وسـطايي، قلب شـهر بـود؛ محلي براي مالقـات و فعاليت در فضـاي باز، مكاني بـراي خريد و فروش، جشـنها و اعدامها، مكانـي كه فرد براي شنيدن اخبار روز، خريد مواد خوراكي، برداشتن آب، صحبت در مورد مسـايل سياسي يا تماشاي دنياي اطراف به آنجا ميرفت. در واقع بعيد به نظر ميرسـید كه زندگی شـهری بدون پالزا يا ميدان شهري ميتوانست به خوبي جریان داشته باشد. در برخي كشـورها هنـوز هم فضاي باز عمومي، مـكان قابل توجهي براي نمايش قدرت افراد حامی يك حزب سياسي است )تصوير1-C ً هر تظاهرات را مشاهده كنيد(. بايد خاطر نشان ساخت كه تقريبا سرنوشتسـازي براي تغييرات سياسي در اروپاي شرقي، شمال اروپـا و چيـن در اواخـر دهـهي 1980و1990 در خيابانهـا و ميادين اصلي پايتخت رخ دادهاست. از آنجايـي كـه اهميت و توجه به سـوابق تاريخي گذشـته، براساس مطالعه و تئوري فرم شهر پايهگذاري شدهاست، اهميت كمتـري بـه روند تاريخي كاركرد شـهري يا رابطـۀ متقابل بين فـرم و عملكـرد داده شدهاسـت. در واقـع اكثـر مـردم، ديگر به مكاني مركزي در فضاي باز، براي خريد مواد غذايي، براي پمپ مشترك آب و يا براي شنيدن اخبار جارچي شهر نميروند، بلكه آنهـا در فضاي خصوصي خانههايشـان به فعاليتهاي اجتماعي خـود ميپردازنـد، جايي‌كه تمام امكانـات از آب و برق تا اخبار، نامه، آگهي و حتي كار مبتني بركامپيوتر در اختيارشان است. اما بازهم ما معتقديم بسياري از مردم مشتاق و عالقمند به زندگي جمعي و حضور در فضاهاي عمومي هستند، ولو اينكه تنها براي زمان كوتاهي هنگام صرف ناهار در مركز شهر باشد. همانطور كه مايكل فور عضو شهرداري لوسآنجلس به اين نتيجه رسيدهاست كه ما اغلب به زندگي تنها و محدود به ماشينهايمان سوق داده ميشويم… مردم به دنبال روشهايي هستند تا از ماشينهايشان بيرون آيند و همتراز مردم و ديگر انسانها در يك مركز شهري زندگي كنند. )59, 1996, Morgan) ً در خانه رخ مـيداد )كار، بيشـتر فعاليتهايـي كه معمـوال تحصيـل، آمـوزش، برگـزاري مراسـم ازدواج، تولد، سـوگواري( بـه مكانهاي خاصي انتقال داده شـدهاند. بنابراين فعاليتهاي عمومـي پلازاي مركزي)خريدها، اجـراي نمايـش، ورزشها و مالقاتهـا( نيـز به مكانهـاي خاص ديگري انتقال يافته اسـت )بازارهـاي خريد، آمفيتئاتر، اسـتاديو، هتل و سـالن كنفرانس، پارك‌هـاي محلـه و حياط مدرسـه(. هرچند ممكن اسـت ما از اينكـه فضاهاي عمومي و نيمه عمومـي، اكنون جزء قلمروهاي خـاص بـراي گروههاي سـني متفاوت )حياط مدرسـه، محوطه دانشـگاه،… ( يا گروههاي قومي ـ فرهنگي متفاوت )زمين بازي آمريـكاي التينيها( اسـت ناراضی باشـيم، اين ويژگـي و تنوع مخاطبین، حقيقتي از زندگي امروزي اسـت. ميدان شهر قرون وسـطي يا پالزاي ايتاليايي نميتواند سرمشـقي در شـيوههاي عملكـردي ارائه كند، اما آموزههـاي خوبي در زمينه فرم، مانند تناسب ارتفاع و عرض، حس محصوريت و مبلمان شهري براي ارتقاء ميزان و نحوۀ استفاده و كاربرد دارد. بسـياري از فضاهـاي عمومـي بـه طـور پراكنـده در اياالت متحده طبق نمونههاي اروپايي شكل داده شدهاند، در حالي‌كه درك كمـي از ايـن موضوع دارند كه موفقيت آنها در اروپا بطور زيادي براساس محيط پيرامون، كاربري زمين و مولد فعاليتها )عملكرد فضاهاي پيراموني كه سـبب جذب مخاطب و فعاليت ميشـود( و نماد تاريخي قابلتوجه ميباشـد. براي مثال ميدان 1 را الگو قرارداده، يكي از فضاهاي ُستن كه پالزاي س ِينا عمومي ب عمومـي با كمترين میزان اسـتفاده شـناخته شـد، كـه به طور واضح خواستار تكميل و به انجام رساندن معماري بوده تا اينكه نيازهاي رفاهي انسانها را برآورده سازد. در شـهرهاي مـا مشـتري تجاريهـا جايگزيـن مخاطبين سازمانهاي دولتي و عمومي )در حمايت از جشنوارههاي تجاري 2 در سانفرانسيسـكو، در موفق( شـدند. با ايجاد ميدان جيرردلي ً در اروپا( نوع جديدي شـهرهاي سرتاسـر شمال آمريكا )و اخيرا از فضاهـاي نيمهعمومـي همـراه بـا بوتيـك، كافـه و مغازههاي خـاص بوجود آمـد. برخي با اين روند مخالفـت كردند و چنين مكانهايي را تنها براي كسـاني قابل دسـترس دانستند كه پول خرج مي‌كنند. اما حقيقت اين است كه اكثر كاربران خيلي پول خـرج نمي‌كنند و فقط براي ديدن ويترين مغازهها، نشسـتن و تماشاي جمعيت آمدهاند. شكي نيست چنين مكانهايي به كل شهر زندگي ميبخشند؛ اين مكانهاي پرجنبوجوش حداقل به اندازه مركز خريد جذاب شدهاند.

اهميت چنين محيطهايي براي عابر پياده در شـهر بسـيار بيشتر از جذبه سادگي و زيباييشان است، يا حتي از وقتگذراني 3 ، در فضاي بيرون ميباشد. به عقيده رواندرمانگر جوانا پاپينگ صـرف زمانـي در كافه يا خريد در خيابان نه تنها بيشـتر از يك تنوع خوشـايند اسـت، بلكه جزئي اصلي از زندگي سالم شهري اسـت. وي معتقد است بيشـتر ترس و بياعتمادي شهرنشينان ً با فقدان فضاي باز عمومي مرتبط ميشـود؛ جايي‌كه مسـتقيما گروههاي متفاوت ميتوانند تعامل داشـته باشند. اگر ما خانه را ترك نكنيم خودمان را با تخيالت ساخته تلويزيون و ترسهاي خود كامل مي‌كنيم. در مقايسه، زماني‌كه شما بيرون و در دنياي واقعـي هسـتيد واقعيـت مـردم را ميبينيد؛ سـنهاي متفاوت، گروههـاي مختلـف، رابطههاي متفاوت كـه ميتوانيد از نزديك مشاهده كنيد )59,1996,Morgan .)اين روياروييها ميتواند در ايجاد حس تعلق)مشترك( و سازگاري كمك كندكه شالودهاي باشـد براي رشـد و شكوفايي زندگي شهري در يك جهان چند فرهنگي كه بطور دائم درحال تغيير است. موضوع اینکه حد و مرز فضای عمومی چیست و چه کسانی خـارج از محدوده فضاهای خصوصی محسـوب میشـوند، برای تضمین قابلیت دسترسـی فضا برای عموم، دارای اهمیت است. برای مثال برای برخی افراد همچون سـاکنین سـالمند مناطق مرکز شـهر، فضای نیمه عمومی آترومها مکانی جذاب، با دمای کنترل شده و به لحاظ اجتماعی امن است که بسیار محبوبتر از فضای بیرونی اسـت. در عوض مشکالتی همچون تصرف فضا توسط گروهی خاص مانند افراد مسن به وجود میآید، بطوریکه مدیریـت تصمیم بـه انتقال آنها بـه فضای دیگـر میگیرد. این 4 در مینیپلیس رخ داد و مدیریت به اتفاق در کریسـتال کورت خاطر تعداد زیاد سالمندان در اتریوم تمام سکوهای نشستن را حذف کرد. بنابراين، اگرچه تنـوع فعاليتهاي اقتصادي و اجتماعي در فضاهاي باز شهري ممكن است محدودتر از دوران قرون وسطي باشـد، اما امـروزه دامنۀ آن به طور قابـل مالحظهاي بزرگتر از آن دوران اسـت. در عين حال شـكلهاي جديدي از فضاي باز ظهـور يافتهاند كه مورد حمايت بخشهاي خصوصي و عمومي قرار گرفتهاند. براي مثال مسـيرهاي طوالنـي ويژۀ پيادهروي يا دوچرخهسواري در محيطهاي شهري به وجود آمدهاند. باغهاي عمومي كه در آن افراد در قطعات كوچك سـبزيجات مي‌كارند و توسـط گروهـي از محليهـا كه از مالكان شـخصي يا عمومي اجـاره شـده، ايجاد ميشـود. همچنين در بعضي مواقع توسـط شـركتها يا موسسـات، پارك اداري براي كارمندانشـان ايجاد ً توسط شدهاست. مسيرهاي پيادهروي و دوچرخهسواري، معموال بخش دولتي، در امتداد مسير راهآهن يا خطوط مترو گسترش يافتهانـد. حيـاط مـدارس از زميـن آسـفالت معمولي بـه پارك مدرسه و فضاهاي داراي درخت و چمن تغيير يافتهاند.خيابانها بـر ترافيك سـواره بسـته شـدهاند و در شـمال اروپا بـه »قلمرو پياده« تبديل شـدهاند؛ جايي‌كه عابران و ماشينها به طور برابر در فضايي سهيم ميشوند؛ يا »خيابانهاي پيادهروي« كه ورود وسايل نقليه بعد از ساعت 9 صبح ممنوع و تبديل به يك بازار و مركـز خريد ميشـود. تمام گزارشـات رسـانهاي از روندی رو به رشـد در جشـنوارههاي شهرهاي كوچك، نمايش محصوالت كشـاورزي و هنـري، مسـابقه دوي ماراتـون، دوچرخهسـواري، نمايشـگاه هنري، جشـنهاي قومي و نمايشهاي خياباني خبر ميدهد. )تصوير3-c) علاوه بر کارها و فعالیتهـای گروهی، فضاهای باز عمومی می تواند کاربرد شخصی نیز داشته باشد. به هر صورت فارق از کاربرد، موضوع مهم كل مبحث جديد فضاي باز است كه ممكن است فضاي جمعی با قابلیت استفاده عموم باشد، يا فضايي كه توسـط يك گروه خاص و توسـط سـاختمان خاص نزديك آن اسـتفاده ميشود؛ مانند محوطه براي راه رفتن، نشستن و بازي در سـرای سـالمندان)تصوير 48-c ،)فضـاي مطالعـه و زندگي اجتماعي درمحوطه مدرسـه يا دانشگاه و… )تصوير45-42-c .) هيـچ يـك از اينها به لحاظ فني فضاي عمومي نيسـتند ولي به حـس زندگي جمعـی، اجازۀ مالقات و گفتگو بـا ديگران كمك مي‌كند. در اين دوره از تحرك باال وشيوۀ سريع زندگي، بیشتر ً قابل پيشبينـي در پارك محله، افـراد زندگي اجتماعي نسـبتا حياط دانشـگاه يا پالزاي سـاختمان اداري را به ميدان شـهري ترجيح ميدهند. بنابرايـن مـا در ايـن كتاب بـه گونـهاي از فضاهاي جمعي ميپردازيـم كـه 1 -داراي مالكيـت عمومـي و قابل دسترسـي براي عموم باشد )پارك‌هاي محله، پارك‌هاي كوچك، برخي از فضاهاي پالزا(، 2 -آنهايي كه مديريت و مالكيت خصوصي دارند اما در دسـترس عموم هسـتند و 3 -آنهايي كـه داراي مالكيت خصوصـي هسـتند و تنها در دسـترس گروه خاصـي از كاربران ميباشد )ساكنان و كارمندان خانه سالمندان، كودكان و كاركنان در مراكز نگهداري كودكان، بيماران، كاركنان و مالقات‌كنندگان در بيمارستان(. به طور واضح انواع بسياري از فضاها در اين سه دسـته ممكن است گنجانده نشـده باشد؛ مثل باغهاي عمومي، زمينهاي بازي، خيابانها، دبيرستانها، خانه فاميلي، پارك‌هاي اداري كـه ما آنها را حـذف مي‌كنيم چون تحقيقات مفصلی در مورد استفادۀ مردم از چنين فضاهايي وجود دارد. بـراي انـواع فضـاي بـاز مـا در اين كتـاب تعاريـف ذيل را پيشنهاد مي‌كنيم: پارك محله: مناظري از سبزهها، درختها، منطق گل‌كاري ً در محلۀ مسـكوني واقع شده و براي گونهاي از شـده كه معموال كاربردهـاي فعال )ورزش، بازي، پيادهروي( و منفعل)نشسـتن، آفتاب گرفتن، اسـتراحت( مجهز شـده اسـت. جزئيات استفاده براساس موقعيت و تراكم جمعيت متفاوت است. پارككوچك: پارككوچك، به اندازهيك تا سه قطعه مسكوني است كه به طور كلي توسط عابران محلي استفاده ميشود. پالزاي شـهري: فضاي بيروني سـنگفرش شده در محدوده ً به عنوان بخشي از ساختمان جديد مرتفع مركز شهر که معموال است. چنين پالزاهايي اغلب داراي مالكيت خصوصي هستند اما به طور كلي در دسترس عموم ميباشد. فضـاي بـاز پرديـس دانشـگاه: بخشهاي سـخت و نـرم از محوطهسـازي كـه بـراي پيـادهروي يـا مطالعـه، اسـتراحت و بحثهاي اجتماعي به كار ميرود. فضاي باز خانه سـالمندان: فضاي محوطهسـازي شده براي پيادهروي، نشسـتن، تماشـا كـردن، باغبانـي و ماننـد آن براي استفاده انحصاري ساكنين خانههاي جمعی كه براي افراد مسن طراحي ميشود. فضـاي باز مراكز نگهداري و آموزشـي كـودكان: اين فضاها ً شـامل سـطوح سـخت و نـرم و تجهيزات ثابـت و قابل معموال جابجايـي ميباشـد. توجـه اصلـي به بچههـاي پيشدبسـتاني )3 تا 5 ساله( است اما گاهي اوقات فضاهايي براي كودكان نوپا، نوزادان، بچههاي دبستاني فراهم ميشود. فضـاي باز بيمارسـتان: يك حيـاط، باغ، ايوان يـا پارك كه بخشـي از فضـاي يك بيمارسـتان ميباشـد. چنيـن فضاهايي اغلب براي استفاده بيماران، مالقات‌كنندگان، كاركنان و بعضي مواقع مردم عام تهيه شدهاست. آنها داراي كاربردهاي درماني و اجتماعي مهمي ميباشـند و ديد بصري خوشايندي دارند. آنها داراي سطوح نرم و سخت يا تركيبي از آن دو بسته به موقعيت و كاربرد هستند.